Binnenland

Goedemorgen! In grote delen van het land kan het vanochtend glad zijn op de weg. En in Rotterdam is de politie voorbereid op protesten rond een wapenbeurs die begint in Ahoy. Eerst het weer: vandaag vallen vooral in het noorden buien, elders schijnt de zon. Het wordt maximaal 3 tot 5 graden en daarbij waait een matige, aan zee soms krachtige westenwind. Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor. Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd: De voormalig Amerikaanse ambassadeur in Nederland, Pete Hoekstra, is door aankomend president Trump aangewezen om ambassadeur te worden in Canada. Tussen 2018 en 2021 was hij namens de VS ambassadeur in Nederland. De 71-jarige Hoekstra is geboren in Groningen, maar zijn ouders emigreerden in 1956 naar de Verenigde Staten. Na een succesvolle periode als zakenman vertegenwoordigde hij een kiesdistrict uit Michigan tussen 1993 en 2011 in het Amerikaanse Congres. Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit: In het Engelse Amersham is Liam Payne begraven. Hij overleed vorige maand op 31-jarige leeftijd na een val van zijn hotelbalkon in Buenos Aires. Voormalige leden van de groep One Direction waren bij zijn uitvaart: Fijne dag!

Het vervangen van dierproeven voor alternatieven verloopt te traag. Dat zegt het Nationaal Comité Advies dierproevenbeleid (NCad) tegen Nieuwsuur. De belangrijkste adviseur van de overheid op het gebied van dierproeven signaleert dat ambities niet worden gehaald, financiering voor alternatieven tekortschiet en stroperige Europese procedures en regels roet in het eten gooien. Ook oefent het kabinet te weinig druk uit om die situatie te doorbreken. “Dat is wel een punt van zorg”, zegt comitélid Wim de Leeuw. “De rode draad is dat er vastgehouden wordt aan dierproeven, terwijl er wel degelijk alternatieven zijn.” Ambitie mislukt Volgend jaar zou Nederland stoppen met dierproeven die de veiligheid van chemische stoffen testen. Althans, dat was de ambitie die het kabinet-Rutte II tien jaar geleden stelde. Maar het aantal dierproeven neemt de afgelopen jaren juist toe, ook op het gebied van die veiligheidstests. De industrie wil ook afstappen van deze methode, maar Europese veiligheidsvoorschriften beperken de bedrijven. Die voorschriften vereisen dat er voor nieuwe chemische stoffen en ingrediënten in voedingsmiddelen nog te vaak dierproeven nodig zijn. Het onderzoekslaboratorium Charles River in Den Bosch voert dierproeven uit op onder meer muizen, ratten, cavia’s, mini-varkens, vissen, honden en katten. “Als je wilt kijken of een stof bijvoorbeeld een aangeboren afwijking veroorzaakt, kan dat nu niet met een alternatief”, zegt hoofd toxicologie Manon Beekhuijzen. “Daar hebben we nu proefdieren voor nodig.” Toch zegt het bedrijf in 75 procent van de veiligheidstests gebruik te maken van een alternatief. Bijvoorbeeld van menselijk huid voor een bepaalde test met de doorlaatbaarheid van een stof. Die huid is verkregen van vrijwilligers uit een ziekenhuis. Voorheen waren er voor deze studie ratten nodig. “Er zijn alternatieve methoden die beter voorspellen, sneller en goedkoper zijn”, zegt hoogleraar Transitie Dierproefvrije Innovaties Merel Ritskes-Hoitinga van de Universiteit Utrecht. “Maar de wetgeving wordt niet aangepast omdat het hele systeem is gebouwd rond dierproeven.” “Het huidige systeem is niet zo betrouwbaar als we denken. Negentig procent van de positieve resultaten van geneesmiddelen in dierproeven stranden omdat het op het lichaam van de mens anders werkt dan bij een dier. ” Dierenleed Onderzoekers en het NCad zien tegenstrijdigheden tussen Europese autoriteiten. Zo moet een huidallergische reactie bij de ene autoriteit zonder dierproef worden onderzocht en bij de andere autoriteit is een dierproef juist verplicht. “Dat is wel zorgelijk; dat de ene regelgever iets anders vraagt dan de andere regelgever”, zegt Wim de Leeuw van het NCad. Ook zijn er vraagtekens bij de hoge eisen die autoriteiten stellen, die meer dierenleed tot gevolg zouden kunnen hebben. Zo schrijven richtlijnen voor dat ratten bij orgaanonderzoek in de nacht voorafgaand aan een proef geen voer mogen hebben. Volgens Charles River heeft onderzoek uitgewezen dat dat vasten geen meerwaarde heeft. “Wij hebben gezegd: het is gewoon niet fijn voor het dier om geen voer te krijgen. Ze hebben daardoor meer stress en daarom doen we dat niet meer”, zegt toxicoloog Beekhuijzen. Hoge doseringen Het NCad ziet ook dat dieren soms onnodig hoge doses krijgen toegediend van een potentieel giftige stof. Met als gevolg: meer pijn bij dieren en overbodige sterfte. Het adviescomité wil dat de staatssecretaris in Europa pleit voor verandering. “In de afgelopen jaren zijn we steeds verdergaande eisen gaan stellen over de veiligheid van stoffen in consumentenproducten. Ik denk dat we op een aantal vlakken misschien iets te ver zijn doorgeschoten. Je kunt bijvoorbeeld zoeken naar toxiciteit van stoffen in hele hoge doseringen. Doseringen die een mens nooit zal krijgen. Je kunt ook eens kijken: wat is reëel?” Volgens Stichting Proefdiervrij stokt de transitie naar alternatieven in het goedkeuringsproces. “Er zijn goede alternatieven of testmethodes, die zijn nog niet opgenomen in de wet”, zegt directeur Debby Weijers. “Het goedkeuringsproces duurt soms vijftien tot dertig jaar.”

In grote delen van het land kan het vanochtend glad zijn op de weg. Vannacht is er op verschillende plekken natte sneeuw of hagel gevallen. Doordat de temperatuur mogelijk ook onder nul is gekomen, kunnen wegdelen bevroren zijn. Vanwege de gladheid heeft het KNMI voor vanochtend code geel afgegeven. De waarschuwing geldt voor bijna het hele land, met uitzondering van de provincies Zeeland en Zuid-Holland en de Wadden. Code geel geldt tot 10.00 uur in Noord-Holland, Utrecht, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg. Voor Flevoland geldt de waarschuwing tot 15.00 uur, voor Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel blijft die tot 21.00 uur van kracht. Rijkswaterstaat is voor het eerst dit seizoen groot uitgerukt om de gladheid te bestrijden: om 06.30 uur was er al 1,8 miljoen kilo zout gestrooid op 27.000 kilometer asfalt. Dit zijn beelden van vanochtend: Aan het begin van de nacht was de Vlaketunnel op de A58 in Zeeland een uur lang dicht na meerdere ongevallen door het winterse weer. Ook op andere plekken in de provincie waren er problemen door de gladheid. Rijkswaterstaat zag gisteravond rond Den Bosch en Eindhoven ‘witte taferelen’, maar dit heeft geen problemen voor het verkeer opgeleverd. Wel wordt geadviseerd om alert te zijn. Volgens het KNMI kan er in de heuvels in Limburg plaatselijk tussen de drie en vijf centimeter sneeuw vallen. Later op de dag is dat ook in het noordoosten van het land mogelijk. De sneeuwval leidde gisteren tot grote problemen op de weg en zorgde onder meer voor een drukke ochtendspits.

De opvang van asielzoekers op Schiphol staat onder grote druk. Dat zeggen asielrechtadvocaten en Vluchtelingenwerk tegen Nieuwsuur. Op het Justitieel Complex Schiphol, dat asielzoekers opvangt die zich melden op de luchthaven, zitten normaal zo’n veertig asielzoekers, nu zijn het er ruim tweehonderd, bevestigt het ministerie. “Wij vinden het niet verantwoord om zoveel mensen daar te houden en ze door de asielprocedure proberen heen te jassen”, zegt advocaat Frans Willem Verbaas. “Dat kan echt niet.” Er is onvoldoende capaciteit om deze hogere aantallen op te vangen, bevestigt Vluchtelingenwerk. “Daardoor kan niet iedereen rechtsbijstand en voorlichting geboden worden. Ook worden asielzoekers elke dag al vanaf half vijf opgesloten op hun cel.” ‘Overstaptruc’ De migranten komen vooral uit Mauritanië, Tsjaad, Senegal en de Centraal Afrikaanse Republiek. De plotseling sterk toegenomen toestroom lijkt te worden veroorzaakt doordat Spanje reisregels aan heeft gepast. Dat zit zo: eerder dit jaar kwamen grote groepen asielzoekers uit die Afrikaanse landen aan op de luchthaven van Madrid. Ze vlogen vooral vanuit het Marokkaanse Casablanca. Ze hadden tickets om naar Zuid-Amerika te reizen, maar vroegen asiel aan bij hun overstap in Madrid. “Ons vliegveld kon het niet aan. Er was geen plek voor zoveel mensen”, zegt Laura Garcia van de Spaanse politievakbond. Spanje loste dit op door voor reizigers uit Mauritanië, Tsjaad, Senegal en de Centraal Afrikaanse Republiek een luchthaventransitvisum verplicht te stellen als ze in Spanje willen overstappen. Mede daardoor lijken migranten uit die landen nu in groten getale voor Nederland te kiezen. Ook Nederland komt met visumplicht Asieladvocaten die Nieuwsuur spreekt, bevestigen dat veel mensen van deze route gebruikmaken. “Er zijn ongeveer vijf keer meer asielaanvragers op Schiphol dan gebruikelijk”, zegt advocaat Igna Oomen. Het ministerie van Asiel en Migratie laat weten Spanje te volgen en voor reizigers uit verschillende Afrikaanse landen een visumplicht te zullen invoeren. Maar voorlopig blijft de druk op Schiphol toenemen, zien advocaten. Oomen: “Zowel het apparaat van de Immigratie- en Naturalisatiedienst als de beschikbaarheid van advocaten is daar niet op voorbereid.” Minister Marjolein Faber van Asiel en Migratie wil Nieuwsuur niet te woord staan. Het ministerie bevestigt dat asielzoekers door de hoge druk al aan het einde van de middag op hun cel worden opgesloten. Wel lukt het volgens het ministerie om iedere asielzoeker een advocaat toe te wijzen.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een waarschuwing geplaatst bij het reisadvies voor toeristenplaats Vang Vieng in Laos, nadat er in Laos in korte tijd drie backpackers om het leven zijn gekomen en een Nederlandse backpacker is opgenomen in het ziekenhuis. De Nederlandse toerist verkeert buiten levensgevaar, laat het ministerie weten. Bij de sterfgevallen gaat het om twee Denen en een Amerikaan. Hun overheden hebben de sterfgevallen bevestigd. Mogelijk hebben de backpackers in Vang Vieng, een populaire stopplaats voor backpackers in het land in Zuidoost-Azië, met methanol vergiftigde alcohol gedronken. Dat schrijven Britse en Australische media, zoals The Guardian en ABC News. Zeer giftig Methanol is een zeer giftige vorm van alcohol die in de industrie gebruikt wordt als onder meer bestrijdingsmiddel, oplosmiddel of als brandstof. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt bij het reisadvies voor Laos sinds gisteren dat er deze maand in Vang Vieng “toeristen zijn overleden na het drinken van alcohol die vermoedelijk met drugs vervuild was”. Er wordt geadviseerd om eten en drinken in de gaten te houden. Naast het nieuws over de Nederlandse en Deense backpackers zouden er ook twee Australische backpackers die in Vang Vieng verbleven in het ziekenhuis liggen. Onder backpackers in Laos is onrust ontstaan, blijkt uit onder meer berichten in appgroepen. Vanuit de autoriteiten in Laos is er niet op het nieuws gereageerd.